Si të vdekurit, fantazmat dhe krijesat e mbështjella në errësirë dhe gati për të kërcyer jashtë janë mjete të jashtëzakonshme narrative. Nëpërmjet vështrimit të dy autorëve meshkuj dhe femra, ne thellohemi në historinë e tyre, me rastin e botimit të “Elizabeth – Romani i të panatyrshmes” nga Ken Greenhall, një repechage nga mesi i viteve 1970.
Ndër të gjitha “krijesat” e të mbinatyrshmes, shtrigat janë ato që janë më të afërta me qeniet njerëzore. Sepse ato janë, për të gjitha qëllimet dhe qëllimet: gra me fuqi paranormale, aftësi të veçanta dhe njohuri stërgjyshore, të trashëguara nga nënat, hallat dhe gjyshet e tyre.
Fakti është se shtrigat kanë ekzistuar vërtet, të pushtetshme apo jo, ato janë persekutuar brutalisht dhe gjithmonë kanë nxjerrë një magjepsje të thellë.
Megjithatë, ka një magjepsje të re që lidhet me valën e feminizmit (e katërta) e cila ka prekur edhe letërsinë që nga viti 2010.
Elizabeta
Është sigurisht nga ky këndvështrim ku bazohet botimi i ri i Elizabeth – Romani i të mbinatyrshme nga Ken Greenhall i mesit të viteve 1970.
Një roman i shkurtër, në 178 faqet e tij, i cili përshtatet mirë në zhanrin paranormal, horror në mënyrë të paqartë dhe me atmosfera shqetësuese.
Elizabeta është një vajzë, ajo është katërmbëdhjetë vjeç dhe është pasardhëse e një gjenerate shtrigash.
Më e shëmtuara prej tyre është Frances, ajo që i zbulohet asaj në pasqyrë gjatë verës që kalon në një shtëpi npranë liqenit.
Elizabeta, edhe para se të shënohej nga magjia, është magjepsëse, djallëzore, e keqe. Romani është shkruar nga këndvështrimi i saj, ai i një Lolita gotike dhe të ligë, një shtrigë e vërtetë, nga ato që tregohen nga burrat.
Rruga e saj drejt afirmimit është e shtruar me zhdukje e keqkuptime, me kalamajtë, macet, gjarpërinjtë dhe profilet e shtrembëruara nga pasqyrat.
Në Elizabeth, atmosferat e evokuara nga Ken Greenhall (i cili në atë kohë e botoi këtë roman me një pseudonim, me emrin e nënës së tij, Jessica Hamilton), janë të errëta, dramatike, mes sepies dhe të zezës. Një klasik i vërtetë nga kohët e shkuara.
Shtriga të tjera jokonvencionale dhe bashkëkohore
Ka shumë shtriga të treguara nga burrat: ndër më të famshmet (dhe magjepsëse) mund të gjejmë Shtrigat e Eastwick nga John Updike. Një roman gazmor i vitit 1984 (i ribotuar së fundmi), nga i cili është realizuar një film gazmor. Historia është ajo e tre shtrigave në periferi amerikane, duke përfshirë kokteje mirëseardhjeje për fqinjët e rinj, koncerte në kishë.
Të tre shtrigat së pari joshen nga djalli, i cili është një fqinj i ri, i pasur dhe shqetësues.
Fëmijët e vjetër të humbur në pyll nga Margaret Atwood
Margaret Atwood përdor magjinë si një pikënisje për të treguar një marrëdhënie komplekse midis nënës dhe vajzës.
Ilaçet, magjitë dhe gënjeshtra ndërmjet tyre ngushtojnë distancat. Momenti në të cilin është vendosur është ai i adoleshencës, periudhë në të cilën sipas atyre që e duan zhanrin, fuqitë transmetohen nga nëna te vajza.
“Ti je e keqe,” i thashë nënës sime. Isha pesëmbëdhjetë vjeç, mosha e përgjigjeve të vrazhda.”, kështu hapet rrëfimi, i cili ndër të tjera flet për margjinalizimin social dhe distancat e brezave.
Çdo ditë nga redaksia e lajmeve, intervistave, historive, njohurive dhe kontributeve të autorëve të ilLibraio.it për të qëndruar gjithmonë të përditësuar
Shtrigat e Manningtree nga A. K. Blakemore
Në Shtrigat e Manningtree nga autori A. K. Blackemore kthehemi pas në kohë, në vitin 1643, në Essex, në një moment historik në të cilin gjuetia e shtrigave ishte mjaft e fortë.
Romani trajton, me stilin klasik të errët tema të tilla si varfëria dhe braktisja sociale, brenda një komuniteti në të cilin burrat ngacmojnë dhe përdhunojnë gratë.
Edhe në këtë rast, pra, shtrigat nuk janë vetëm një pikë komploti, një atmosferë e domosdoshme e historisë, por edhe një element themelor për të treguar historinë e një bote të shtrembëruar, të dominuar nga burra që ndihen të kërcënuar nga pavarësia e femrës.
Nga titujt e cituar duket se shtrigat janë një temë tërësisht anglofone. Megjithatë ka disa shtriga vendase, duke filluar nga Loredana Lipperini, e cila në Magjinë e saj të Zezë (Bompiani) u kushton atyre disa histori, si dhe disa postime në blogun e saj Lipperatura, ku flet edhe për një tjetër shkrimtare magjistare italiane, Chiara Palazzolo: “Për fantastiku, të bësh pyetjen e së keqes do të thotë të shmangësh ato dallime manikeiane që çojnë në stereotipizimin e saj: në asnjë rrëfim fantastik të madh e keqja nuk është plotësisht e ndarë nga e mira, por bashkëjeton brenda të njëjtit individ. Ajo që bën diferencën, çdo herë, është zgjedhja”.
Shtriga është e njohur nga Francesca Matteoni
Dhe të njëjtin këndvështrim ndan, në një farë mënyre, edhe shkrimtarja Francesca Matteoni në një artikull në ilLibraio.it me rastin e esesë së saj të fundit, në të cilën ajo rindërton historinë e shtrigave (të cilat nuk janë vetëm gra). Familjari i shtrigës (effequ): “Një shtrigë kalon kufirin midis neverisë dhe magjepsjes, aftësive të jashtëzakonshme dhe margjinalizimit shoqëror.”
Ky është ndoshta ndryshimi i madh midis mënyrave të përshkrimit të figurës së shtrigës, midis stereotipeve të këndshme dhe përpjekjeve për t’u thelluar, midis klisheve të zhanrit horror dhe fiksionit.
Ka nga ata që shohin fuqitë e tij të errëta dhe tremben prej tyre, dhe ka nga ata që përkundrazi përpiqen të tregojnë përmes tij një ndërgjegjësim – fuqizimin e përmendur shumë -, një nevojë për t’u kthyer te thelbi, te natyra e vërtetë e egër. /illibraio.it
