Një aeroport i ri ndërkombëtar dhe zhvillimi i turizmit të luksit mund të sjellin fundin e një prej deltave më të kthjellëta të Europës.
Ligji 21/2024, është një makth për ambjentalistët sepse lejon ndërtimin e një resorti megaluks me pesë yje kudo në vend, përfshi zonat e mbrojtura natyrore.
U miratua në shkurt, 3 ditë pasi dhëndri i Donald Trump Jared Kushner bëri publike planet e tij për dy resorte në deltën e Vjosës.
“Ishte shkatërruese,” thotë Vorpsi, një menaxher projekti në OJQ-në Mbrojtja dhe Ruajtja e Mjedisit Natyror në Shqipëri (PPNEA). “Është sulmi më i madh ndaj natyrës shqiptare që nga vitet ’90,” shton ai, duke u kthyer pas në një kapitull të errët në historinë e kombit të tij, kur “njerëzit nuk mund ta shihnin natyrën si diçka për t’u ruajtur”.
Sot, Shqipëria duket se ka njohur vlerën e pasurive të saj natyrore. Më shumë se 21 për qind e tokës totale të vendit është brenda një rrjeti zonash të mbrojtura, thotë Ministria e Turizmit dhe Mjedisit. Ajo fitoi lëvdata ndërkombëtare për krijimin e parkut kombëtar të lumit të egër të Evropës Vjosa vitin e kaluar, pasi u dorëzua para presionit të një fushate të gjatë nga aktivistët.
Por mbrojtja nuk u shtri deri në delta, diçka që alarmoi PPNEA-n pasi kjo ligatinë bregdetare është pjesa më e larmishme biologjike e rrugës ujore, shtëpia e pelikanëve dalmat, bretkosave të rrezikuara të ujit, flamengove dhe breshkave.
Nën rrymën e pozitivitetit, ambientalistët thonë se ekziston një model i qartë i natyrës që i sakrifikohet zhvillimit, pasi qeveria kërkon të realizojë vizionin e saj për një rivierë shqiptare.
Aeroporti Ndërkombëtar i Vlorës po ndërtohet buzë Lagunës së Nartës, 40 kilometra katror, një ndalesë kyçe për shpendët shtegtarë që mbrohet prej 20 vitesh.
Por qeveria rishikoi kufijtë e këtij rezervati natyror (ndër të tjera), që do të thotë se zona e aeroportit ra jashtë zonës së mbrojtur dhe më pas iu dha një leje ndërtimi. PPNEA është përfshirë në dy procese gjyqësore në vazhdim mbi këto hapa.
BE (në të cilën Shqipëria synon të anëtarësohet) ka thënë se aeroporti bie ndesh me ligjet kombëtare dhe konventat ndërkombëtare për mbrojtjen e biodiversitetit që Shqipëria ka ratifikuar. Komiteti i Konventës së Bernës thotë për Euroneës se po ndjek nga afër situatën, pasi thirrja e tij për të pezulluar ndërtimin u shpërfill.
Për ambientalistët, aeroporti është fillimi i një efekti domino. “Nëse ata fillojnë të thonë se ne po e ndërtojmë aeroportin në zona të mbrojtura sepse është për interes publik, atëherë do të fillojnë ta bëjnë në të gjitha zonat e mbrojtura me resorte”, thotë Vorpsi.
Ai pretendon se emërtimi i parkut kombëtar të lumit të egër Vjosë po përdoret nga qeveria shqiptare për ta portretizuar veten si mbrojtës të natyrës.
Një zëdhënës i qeverisë thotë për Euronews Green se, “Projekti i aeroportit nuk po del nga hiçi; përkundrazi, ai po evoluon në një zonë ku aeroporti i mëparshëm funksiononte deri në fillim të viteve 1970. Ky lokacion bie jashtë sistemit të zonave të mbrojtura dhe nuk ka asnjë ndikim në Monumentet e Natyrës si Dunat e Nartës, Pylli i Zvërnecit dhe Laguna e Nartës.”
Ndryshimi i ligjit shqiptar që mundëson ndërtimet në zonat e mbrojtura
Sipas ndryshimit të ligjit të Shqipërisë për zonat e mbrojtura, Këshilli Kombëtar i Territorit mund të japë leje për resortet turistike luksoze kudo në vend.
Deputetët dorëzuan projektligjin në nëntor dhe ai u përshpejtua në shkurt, pavarësisht se BE i kërkoi qeverisë të pezullonte votimin dhe ta bënte procesin më transparent.
Delegacioni i BE-së në Shqipëri – një mision diplomatik që drejton vendin drejt integrimit me bllokun – tha në përgjigje se do të ndjekë zbatimin e dispozitave të reja ligjore “me shumë vëmendje”./Euronews
